Za odesłaniem do odpowiedniego stosowania niektórych przepisów o najmie przemawiało znaczne podobieństwo między umową leasingu a umową najmu. Z tego względu przepisy o leasingu zawierają tylko regulację specyficzną dla tej instytucji, zasady techniki legislacyjnej bowiem uzasadniały zrezygnowanie z przepisów pokrywających się treściowo z przepisami mającymi zastosowanie w umowach najmu. W konsekwencji nie ma w kodeksie zdublowania rozwiązań identycznych dla obu typów umów, istnieje zaś konieczność uzupełniającego stosowania w ustawowo wskazanych wypadkach przepisów dotyczących najmu. Odesłanie – co do kwestii wcześniejszej zapłaty rat przez korzystającego – do odpowiedniego stosowania przepisów o sprzedaży na raty było natomiast celowe ze względu na podobieństwo sytuacji w danym wypadku. Ustawodawca nakazuje, aby określone przepisy dotyczące najmu i umowy sprzedaży na raty „stosować odpowiednio”. Przy rekonstruowaniu uprawnień i obowiązków finansującego oraz korzystającego zatem trzeba uwzględniać różnice występujące między leasingiem a najmem oraz między leasingiem a sprzedażą na raty i wynikającymi z nich stosunkami prawnymi. W związku z art. 709( ze znaczkiem 17) do leasingu mają zastosowanie w szczególności unormowania dotyczące najmu zawarte w art. 664, 665, 668, 670, 671, 675–677, a z przepisów o sprzedaży na raty – art. 585. Jeżeli rzecz ma wadę powstałą z powodu okoliczności, za które odpowiada finansujący, ponosi on szczególną odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Przesłanką jego odpowiedzialności jest powstanie takiej sytuacji, w której korzystanie z rzeczy objętej leasingiem jest albo ograniczone, albo wręcz niemożliwe, przy czym chodzi zarówno o wady fizyczne, jak i prawne. W pierwszym wypadku korzystający może żądać odpowiedniego obniżenia swego świadczenia pieniężnego (art. 709 ze znaczkiem 17 w zw. z art. 664 § 1), w drugim natomiast wypadku, jeżeli finansujący wady nie usunął, korzystającemu przysługuje uprawnienie do wypowiedzenia umowy leasingu ze skutkiem natychmiastowym (art. 709 ze znaczkiem 17 w zw. z art. 664 § 2). Przyjmując, że przepisy o odpowiedzialności mają charakter iuris dispositivi, co jest jednak dyskusyjne, należałoby uznać, że odpowiedzialność ta zatem może zostać odmiennie uregulowana umową stron. Jest ona w ogóle wyłączona, jeżeli w chwili zawarcia umowy korzystający wiedział o wadzie (art. 709 ze znaczkiem 17 w zw. z art. 664 § 3) albo też – co oczywiste – wada powstała na skutek okoliczności, za które odpowiada korzystający. Zawarte w rozważanym zakresie odesłanie do przepisów o najmie przesądza o dezaktualizacji stanowiska Sądu Najwyższego, zgodnie z którym do odpowiedzialności finansującego z tytułu rękojmi za wadę prawną pojazdu będącego przedmiotem leasingu z opcją sprzedaży może w drodze analogii mieć zastosowanie art. 575 i że w razie powstania przesłanek przewidzianych w tym przepisie finansujący jest zobowiązany do zwrotu uiszczonych rat leasingowych w zakresie odpowiadającym cenie pojazdu (uchwała SN z dnia 18 kwietnia 1996 r., III CZP 30/96, OSNC 1996, nr 9, poz. 112, z glosami S. Rudnickiego, M. Praw. 1996, nr 9, s. 328, i W. Kubali, Pr. Spółek 1997, nr 1, s. 50, oraz z omówieniem Z. Strusa, Przegląd orzecznictwa, Palestra 1996, 7–8, s. 239). Z chwilą zakończenia stosunku leasingowego powstaje obowiązek korzystającego zwrotu rzeczy finansującemu (art. 709 ze znaczkiem 17 w zw. z art. 675). Rzecz powinna zostać zwrócona w stanie niepogorszonym, z tym jednak zastrzeżeniem, że korzystający nie odpowiada za jej zużycie będące rezultatem prawidłowego jej używania. Co do ulepszeń dokonanych przez korzystającego, trzeba uwzględnić regułę wynikającą z art. 676. Zgodnie z tą regułą jeżeli umowa nie stanowi odmiennie – unormowanie ma charakter względnie obowiązujący – finansujący jest uprawniony zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Roszczenia finansującego przeciwko korzystającemu o naprawienie szkody wynikłej ze zwrócenia rzeczy w stanie pogorszonym, a także roszczenia korzystającego przeciwko finansującemu o zwrot nakładów na rzecz przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy (art. 677). Ze względu na dokonane nakłady na rzecz korzystający może się powołać na przewidziane w art. 461 § 1 prawo zatrzymania. Powiązanie umowy leasingu z umową sprzedaży na raty oznacza, że w razie przedterminowej zapłaty wynagrodzenia korzystającemu przysługuje uprawnienie do odliczenia kwoty, która odpowiada wysokości stopy procentowej ustalonej dla kredytów Narodowego Banku Polskiego, za okres od dnia przedwczesnej zapłaty do dnia jego płatności[1].

[1]    Wiśniewski, Tadeusz. Art. 709(17). W: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, wyd. II. Wolters Kluwer Polska, 2017.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.